Η ανάπτυξη των τελευταίων ετών είναι ένα επίτευγμα των κάτοικων αυτού του μικρού ορεινού χωριού, που είναι σκληρά εργαζόμενοι, αλλά πάντα χαμογελαστοί, φιλόξενοι και πρόθυμοι να συνεισφέρουν σε κάθε θετική ενέργεια.
Η Βαρβάρα είναι ένα ορεινό παραδοσιακό χωριό της βορειοανατολικής Χαλκιδικής. Σύμφωνα με τους ντόπιους, χρωστάει το όνομά της στην πολιούχο Αγία Βαρβάρα ―προστάτιδα των μεταλλωρύχων― στη μνήμη της οποίας ανεγέρθηκε το 1875 η κεντρική εκκλησία. Χτισμένη ανάμεσα στα όρη ∆ρεβενίκος και Σουγκλιάνη, με 550 μέτρα υψόμετρο, περιλαμβάνει, εκτός από τον ομώνυμο, τους οικισμούς Καλύβια Βαρβάρας, Χρυσή Ακτή, Άνω και Κάτω Κρινάκια, καθώς και τη νησίδα Καυκανάς.
Όποια διαδρομή και αν διαλέξει ένας επισκέπτης για να φτάσει εδώ, είναι απολύτως βέβαιο ότι θα μαγευτεί από το πράσινο που ντύνει το δρόμο. Ιδανικές διαδρομές για όσους αγαπούν τις μοτοσικλέτες, με στροφές μέσα στο πανέμορφο δάσος. Παραμυθένια μονοπάτια για ξεχωριστούς περιπάτους ανάμεσα στις καστανιές, τις οξιές και την καταπράσινη βλάστηση.
Μέσα από αυτές τις διαδρομές φτάνουμε σ’ ένα χωριό με καλντερίμια, γειτονιές, πέτρινα σπίτια, παλιές εκκλησίες, με μεγάλη δασική και κτηματική έκταση και με δύο πανέμορφους καταρράκτες στη θέση Νεροπρίονο-Κηπουρίστρα, που προσφέρει εξαιρετική θέα πέρα από τον Στρυμωνικό και τη Βόλβη. Το δάσος της Κηπουρίστρας είναι χαρακτηρισμένο ως τόπος ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους και ομορφιάς. Την τελευταία τριετία κατασκευάστηκαν δύο μονοπάτια που οδηγούν στους υπέροχους καταρράκτες, προσφέροντας μοναδικές ποδηλατικές ή περιπατητικές διαδρομές για τους φυσιολάτρες τουρίστες που επισκέπτονται το χωριό.
Αντίστοιχης ομορφιάς είναι και τα Καλύβια, ένας πετρόχτιστος οικισμός στο κτηματικό τμήμα που ανήκει στη Βαρβάρα. Πεδινός και χτισμένος δίπλα στο χείμαρρο Μαυρόλακκα, με πλατάνια και έρημα σπίτια, μοιάζει να ζει έξω από το χρόνο. Ως το 1940 αναγνωρίζονταν επίσημα ως Ολυμπιάδα, ενώ με την έλευση των προσφύγων στην περιοχή υποχρεώθηκαν σε μετονομασία (Καλύβια Βαρβάρας). Κάποτε ήταν ένας τόπος πλημμυρισμένος από ανθρώπινη δραστηριότητα, αλλά ο σύγχρονος τρόπος ζωής ερήμωσε σχεδόν τον πάλαι ποτέ κυρίαρχο οικισμό του κάμπου. Σήμερα αποτελεί ένα μαγικό σημείο, που αξίζει να επισκεφτεί κανείς.
Οι δράσεις πολιτισμού και παράδοσης είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας των κατοίκων της Βαρβάρας. Ο Αθλητικός Σύλλογος «Αετός» Βαρβάρας, ο Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός Γυναικών Βαρβάρας «Οι ∆ρυάδες» και ο Σύλλογος Βαρβαριωτών Θεσσαλονίκης, με κοινή προσπάθεια, επιτυγχάνουν τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη συνεχή βελτίωση του επιπέδου ζωής στην περιοχή. Σημειώνουμε, μεταξύ πολλών άλλων, την ίδρυση τράπεζας αίματος σε ιδιόκτητο κτίριο στη Θεσσαλονίκη. Τα μικρά παιδιά συμμετέχουν στα αθλητικά δρώμενα, με παιδικό και προ-παιδικό τμήμα, υπάρχει ένα ανοιχτό σε όλους γυμναστήριο, ενώ η ομάδα ποδοσφαίρου πρωταγωνιστεί στην Α΄ Κατηγορία!
Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στα παραδοσιακά μουσικοχορευτικά σχήματα και στους παραδοσιακούς ντόπιους οργανοπαίχτες. Οι γυναίκες παρασκευάζουν και εμπορεύονται μοναδικά γλυκά του κουταλιού, ηδύποτα, χυλοπίτες και τραχανά, η δε πεντανόστιμη κουζίνα με άριστης ποιότητας πιάτα είναι ονομαστή. Όλες οι ανάλογες πρωτοβουλίες των Βαρβαριωτών έχουν στεφθεί με μεγάλη επιτυχία και έχουν κάνει τη ζωή στη Βαρβάρα ξεχωριστή.
Στα μικρά καφενεία στην κεντρική πλατεία του χωριού οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μάς μιλούν για την ιστορία των Μαδεμοχωρίων: H κοινότητα Βαρβάρας αναγνωρίστηκε επίσημα από το ελληνικό κράτος στις 26.06.1918, αν και το όνομα προϋπήρχε. Οι συνοικισμοί που την απάρτιζαν ήταν η Βαρβάρα, η Ολυμπιάδα (Καλύβια Βαρβάρας) και η Προβίτα. Η Βαρβάρα ανήκε στη συνομοσπονδία των Μαδεμοχωρίων και πρωτοστάτησε στον εθνικό απελευθερωτικό αγώνα του 1821. Όταν οι Τούρκοι έκαψαν τα γύρω χωριά, βρήκαν τη Βαρβάρα έρημη, ενώ κατά τον Εμφύλιο ερημώθηκε και πάλι, από το κράτος αυτή τη φορά, για λόγους ασφαλείας. Στον Μακεδονικό Αγώνα η Βαρβάρα έλαβε μέρος με τον μεγάλο οπλαρχηγό της Χαλκιδικής Αθανάσιο Μινόπουλο. Το 1932, ένας μεγάλος καταστροφικός σεισμός ισοπέδωσε το χωριό, που ξαναχτίστηκε με τον καιρό ― τα κτίρια που δεν καταστράφηκαν αποτελούν σήμερα πραγματικά κοσμήματα. Η ευρύτερη περιοχή του διαμερίσματος της Βαρβάρας παρουσιάζει κατοίκηση από τον 14ο αιώνα, όπως αποκαλύπτουν αρχαιολογικά ευρήματα στη θέση Ρέτσινι, και ένα τμήμα κάστρου στην περιοχή Ζέρναβος. Σήμερα, αποτελεί τοπικό διαμέρισμα του Καλλικρατικού ∆ήμου Αριστοτέλη και κατοικείται μόνιμα από περίπου 700 άτομα.
Παραδοσιακά, οι κάτοικοι του χωριού απασχολούνται στους κλάδους της υλοτομίας, της κτηνοτροφίας, της οικοδομής, καθώς φυσικά και στον μεταλλευτικό κλάδο, ενώ πιο πρόσφατα και στον αγροτουριστικό. Αυτή την περίοδο πραγματοποιείται η ανάπλαση του ιστορικού κέντρου του χωριού, συμπεριλαμβανομένων της πλατείας, του παλιού σχολείου και της παιδικής χαράς.
Η παράλληλη ανάπτυξη είναι ένα στοίχημα που οι Βαρβαριώτες έχουν κερδίσει. Η ανάπτυξη των τελευταίων ετών είναι ένα επίτευγμα των κάτοικων αυτού του μικρού ορεινού χωριού, που είναι σκληρά εργαζόμενοι, αλλά πάντα χαμογελαστοί, φιλόξενοι και πρόθυμοι να συνεισφέρουν σε κάθε θετική ενέργεια.
